Iris pseudacorus

Οικογένεια: Iridaceae

Περιγραφή

Πρόκειται για πολυετές, ποώδες είδος με ευρεία κατανομή στην Ευρώπη αλλά και σε περιοχές της δυτικής Ασίας και της βορειοδυτικής Αφρικής, όπου φύεται σε βαλτώδεις και τελματώδεις τοποθεσίες με όξινο έδαφος. Όπως και τα υπόλοιπα μέλη του γένους της, αποτελεί γεωφυτικό είδος, το οποίο επεκτείνεται με τη βοήθεια του ριζώματος του. Τα φύλλα της είναι μεγάλα, σχετικά στενά, επιμήκη λογχοειδή, έχουν φωτεινό γκριζοπράσινο χρώμα και σχηματίζουν πυκνές, όρθιες συστάδες ύψους 90 έως 150 cm και πλάτους 60 έως 90 cm. Τα εξαιρετικά εντυπωσιακά άνθη της εμφανίζονται μεταξύ Απριλίου και Μαΐου, έχουν ζωηρό χρυσοκίτρινο χρώμα με καφέ νευρώσεις, διάμετρο 10 cm και φέρονται σε ψηλά ανθοφόρα στελέχη ύψους 90 έως 120 cm που εκφύονται από τη βάση του φυτού. Κάθε ταξιανθία φέρει συνήθως 4 έως 12 άνθη,  2 επάκρια του στελέχους και 2 έως 10 πλάγια του κυρίου στελέχους. Τα άνθη ακολουθούν μεγάλοι, ωοειδείς καρποί (κάψες), οι οποίοι περιέχουν πολυάριθμους σπόρους καφέ χρώματος.

Καλλιέργεια

Πρόκειται για φυτό πολύ γρήγορης ανάπτυξης,  ιδιαίτερα σκληρό, ευπροσάρμοστο κι εύκολο στην καλλιέργειά του. Προτιμά τις προσήλιες θέσεις, καθώς και  τη μόνιμη παρουσία στάσιμου, γλυκού νερού, φυτευόμενο σε βάθος 10 έως 30 cm κάτω από την επιφάνεια του νερού. Παρόλ' αυτά, προσαρμόζεται και σε θέσεις δίχως στάσιμα ύδατα, αρκεί το έδαφος να είναι μονίμως υγρό, πλούσιο και ελαφρύ και τα φυτά να προστατεύονται από τον ισχυρό μεσημεριανό ήλιο. Αντέχει σε ελάχιστες θερμοκρασίες μέχρι - 20 °C τουλάχιστον, ενώ παρουσιάζει μικρή ανοχή στην αλατότητα και στα ασβεστούχα εδάφη. Φυτό με μεγάλες απαιτήσεις σε θρεπτικά, ανταποκρίνεται πολύ θετικά στην χορήγηση ισορροπημένου λιπάσματος στις αρχές της άνοιξης και λίγο πριν την έναρξη της ανθοφορίας. Πρόκειται για φυτό ιδιαίτερα ανθεκτικό σε ασθένειες και εχθρούς. Μετά την ολοκλήρωση της ανθοφορίας, συνίσταται να απομακρύνονται τα ανθοφόρα στελέχη, καθώς και να αφαιρούνται τυχόν νεκρά φύλλα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Πολλαπλασιάζεται εύκολα με διαίρεση του ριζώματος αλλά και σπόρους, ενώ φυτεύεται σε βάθος 5 cm, ενώ η άμεση προσθήκη στρωμνής (mulching) ύψους 5 έως 7 cm βοηθάει το φυτό να εγκατασταθεί γρηγορότερα. Σε μεγάλους κήπους και υπό ιδανικές συνθήκες η ανάπτυξη του φυτού θα πρέπει να ελέγχεται προληπτικά ή διορθωτικά, προκειμένου να μην εμφανίσει επεκτατική συμπεριφορά.

Χρήσεις

Αυτό το έντονα υδροχαρές, αυτοφυές είδος ίριδας αποτελεί ίσως το πιο δημοφιλές είδος της κατηγορίας αυτής, ξεχωρίζοντας για τα άφθονα χρυσοκίτρινα άνθη του και τη θεαματική, ιδιαίτερα ζωηρή ανάπτυξή του. Όπως και οι υπόλοιπες υδροχαρείς ίριδες, είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για μαζικές φυτεύσεις σε μεγάλες ομάδες σε παρόχθιες και παραλίμνιες θέσεις, στις οποίες αναδεικνύονται στο μέγιστο τα πανέμορφα άνθη της. Χρήσιμο είδος και για τη συμμετοχή του σε μεικτές μπορντούρες και παρτέρια, ιδιαίτερα σε κήπους με Ιαπωνικό ή σύγχρονο χαρακτήρα, καθώς και για την καλλιέργειά του ως ασυνήθιστο γλαστρόφυτο σε κατάλληλα διαμορφωμένα φυτοδοχεία. Εξαιρετικά ενδιαφέρον είδος και για χρήση του στην ανθοδετική, καθώς και για την αποκατάσταση υποβαθμισμένων υδροβιοτόπων. Αναφέρονται χρήσεις του ως φαρμακευτικό και βαφικό φυτό, όμως τονίζεται πως είναι ένα τοξικό φυτό λόγω των μονοτερπενοειδών (ιριδοειδών) που περιέχει.